Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία;

 

Μια σύντομη ιστορική αναδρομή.

Η χρήση των ομάδων για την αντιμετώπιση ανθρώπινων δυνών είναι παλιά όσο η ανθρωπότητα.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα κάποιοι αμερικανοί πρωτοπόροι ψυχίατροι και ψυχολόγοι εδραιώνουν την επιστημονική βάση  της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται στην Ευρώπη γύρω στις δεκαετία του 30, πρώτα από τον Adolf Adler, πρώην μαθητής του Freud και τον Jacob Moreno, ιδρυτής του Ψυχοδράματος. Ο Moreno έχεις ιδιαίτερη συνεισφορά  στην εξέλιξη της ομαδικής θεραπείας, αποδεσμεύοντας την από της έντονες φροϋδικές επιρροές. Έτσι η εστίαση στις αόριστες εντο-ψυχικές διαδικασίας μετατοπίζεται κατά την ομαδική διαδικασία στον ανθρώπινο αυθορμητισμό και στην απροκάλυπτη επίδραση στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Ο δρόμος της εξέλιξης της ομαδική ψυχοθεραπείας είναι μακρύς. Παρατηρείται μια μεγάλη ακμή στα χρόνια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Σε εκείνα τα χρόνια ιδρύονται οι πρώτες οργανώσεις ομαδικής θεραπείας. Σήμερα υπάρχουν πάνω από τριάντα εθνικές οργανώσεις ομαδικής ψυχοθεραπείας.

Στα χρόνια το 50 η ομαδική θεραπεία συνεχίζει την ανάπτυξη της με πολλές διαμάχες διάφορων θεωρητικών μοντέλων. Η κατάσταση επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο στις 60 όπου παράλληλα με τα νεανικά κινήματα και την σεξουαλική επανάσταση, αναπτύσσονται διαφορετικές μη-επαγγελματικές ομάδες με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Αυτή η πρακτική διακόπτεται, τουλάχιστον στις πιο ακραίες τις μορφές μετά από οργανωμένη δράση τον ειδικών ψυχικής υγείας.

Ως συνέπεια των δράσεων των ειδικών ο Scheidlinger (1982) (8) πρότεινε ένα σύστημα ταξινόμησης το οποίο περιλαμβάνει τέσσερις διαφορετικές, κατηγορίες ομαδικών παρεμβάσεων:

  1. Κλινικές θεραπευτικές ομάδες (νοσοκομειακές).
  2. Θεραπευτικές ομάδες αντιμετώπισης ψυχολογικών προβλημάτων.
  3. Ομάδες προσωπικής ανάπτυξης και ψυχο-εκπαίδευσης.
  4. Ομάδες αυτοβοήθειας και αλληλοβοήθειας. 

 

Μοντέλα ομαδικής θεραπείας:

Σήμερα η ομαδική ψυχοθεραπεία βρίσκει εφαρμογή σε εσωτερικά γιατρειά, στα ιδιωτικά γραφεία, στα νοσοκομεία, στα γραφεία των υπηρεσιών οικογένειας, στις  φυλακές και σε άλλους φορείς. Στην Ελλάδα η πιο γνωστή μορφή της είναι οι ομάδες γονέων στα πλαίσια των σχολείων.

Αντανακλώντας τις τάσεις στην ατομική θεραπεία, η ομαδική θεραπεία διαμορφώθηκε σε διαφορετικές προσεγγίσεις, σύμφωνα με τις βασικές αρχές των διαφορετικών θεωρητικών μοντέλων.

Κάποιες από τις πιο γνωστές μορφές ομαδικής ψυχοθεραπείας είναι η Διαπροσωπική ομαδική ψυχοθεραπεία , η Φροϋδική ομαδική ψυχοθεραπεία, η Αναλυτική ομαδική ψυχοθεραπεία, το Ψυχόδραμα , η Συστηματική ομαδική ψυχοθεραπεία, η Υπαρξιακή ομαδική ψυχοθεραπεία, η Λογικό-συναισθηματική ομαδική ψυχοθεραπεία και η Γνωστικό-συμπεριφοριστική ομαδική ψυχοθεραπεία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές υβριδικές μορφές ομαδικής ψυχοθεραπείας, όπως και ομάδες αυτοβοήθειας, τύπου Ανώνυμων αλκοολικών, που οργανώνονται από διάφορους φορείς.

Σε κάθε περίπτωση, αποφασίζοντας να συμμετέχει κανείς σε ομαδική ψυχοθεραπεία, καλό είναι να επιλέξει έναν πιστοποιημένο θεραπευτή, ειδικευμένο στο συγκεκριμένο είδος θεραπείας. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για την ατομική ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική – η κατάρτιση του επιστήμονα, στον οποίο απευθύνεται κανείς για βοήθεια είναι κάτι, το οποίο πρέπει να βεβαιωθεί με τα αντίστοιχα έντυπα. Η προσεχτική έρευνα αγοράς και μια πρώτη τηλεφωνική επαφή με τον ειδικό μπορούν να προσφέρουν την κατάλληλη πληροφόρηση.  Εάν στην πρώτη επικοινωνία με τον ειδικό γίνει αντιληπτό ότι ο ίδιος δεν είναι διευθετημένος να προσφέρει  σαφείς και επαρκείς πληροφορίες, καλό είναι να απευθυνθεί κανείς σε έναν άλλο ειδικό.

Η γνωστικό-συμπεριφοριστική ομαδική ψυχοθεραπεία ως υπηρεσία ψυχικής υγείας:

Συνήθως στο άκουσμα ενός άγνωστου όρου, που φαίνεται περίπλοκο κιόλας, οι περισσότεροι άνθρωποι αποθαρρύνονται να αναζητήσουν περισσότερες πληροφορίες.

Τίποτα όμως δεν είναι τόσο δύσκολό όσο φαίνεται, όταν το γνωρίσουμε. Η Γνωστικό-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία εστιάζει στην παρατήρηση και διερεύνηση των σκέψεων και των συμπεριφορών του ατόμου, τονίζοντας την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε αυτών και  των αντίστοιχων συναισθημάτων. Εάν αποδεχθεί ότι ορισμένες σκέψεις και συμπεριφορές δεν είναι βοηθητικές για το άτομο, η ΓΣΘ προτείνει τρόπους τροποποίησης τους. Αυτή η βασική παραδοχή, όπως και οι άλλες βασικές αρχές της ΓΣΘ, εφαρμόζονται και στο ομαδικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα αυτές οι αρχές είναι: συνεργατικότητα, ενεργό συμμετοχή, εστίαση στο πρόβλημα στο εδώ και τώρα, δομή, επιστημονική εγκυρότητα, μετρίσιμη αποτελεσματικότητα. Επίσης η ομαδική ΓΣΘ είναι βραχυπρόθεσμη και συγκριτικά πιο οικονομική από την ατομική ψυχοθεραπεία.  Στην διαδικασία της θεραπείας αξιοποιούνται οι κανόνες της μάθησης, όπου σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες πραγματοποιείται μια θεραπευτική αλλαγή.  Με απλά λόγια τα άτομα που συμμετέχουν μαθαίνουν να παρατηρούν και διερευνούν τις γνώσεις που σχετίζονται με ορισμένο θέμα. Η καινούργια γνώση στο θέμα αυτό, μπορεί να αποδεχθεί πιο χρήσιμη και βοηθητική για τους συμμετέχοντες. Στην διαδικασία αυτή οι άλλοι παράγοντες που λειτουργούν είναι ο αλτρουισμός, η ενστάλαξη ελπίδας, το αίσθημα του ανήκεν, η καθολικότητα, το μοίρασμα συναισθημάτων και πληροφοριών και η μίμηση προτύπων.

 

Σε ποιους απευθύνεται η ομαδική ψυχοθεραπεία και ποιες είναι η δυνατότατες και οφέλη που προσφέρει;

Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι κατάλληλη για τους ανθρώπους, οι οποίοι βιώνουν μια δυσκολία ή ένα πρόβλημα, που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν μόνοι. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να αφορά το άγχος τους, ή μειωμένη διάθεση, θέματα σχέσεων ή η διαπαιδαγώγηση των παιδιών, όπως και άλλα ζητήματα.  Τα άτομα τα οποία είναι πρόθυμα να μοιραστούν και δουλέψουν αυτά τα ζητήματα σε συνεργασία  με άλλους που έχουν παρόμοιο θέμα, μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από το ομαδικό πλαίσιο.

Ο χώρος ασφάλειας που δημιουργείται σε μια ομάδα και η ευκαιρία των μελών να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, προσφέρει σημαντική ανακούφιση από τα δυσάρεστα συναισθήματα. Το άτομο δεν αισθάνεται ποια μόνο τους και η καθολικότητα της δυσκολίας του είναι από μόνη της ένας σημαντικός θεραπευτικός παράγοντας. Το μοίρασμα των πληροφοριών ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας είναι επίσης βοηθητικό στην επίλυση ορισμένων θεμάτων. Τα μέλη μιας ομάδας δεσμεύονται εξ αρχής να τηρούν το απόρρητο, όπως και συμφωνούν από κοινού για τους άλλες κανόνες της ομάδας.

 

Ο ρόλος του συντονιστή:

Ο ρόλος του θεραπευτή περιλαμβάνει την παροχή καινούργιων και έγκυρων πληροφοριών για την  θεματική της ομάδας. Οι παρεμβάσεις του λειτουργούν ως μια διορθωτική εμπειρία και  προσφέρουν εναλλακτικές εκδοχές  του συνηθισμένου τρόπου αντιμετώπισης των προβλημάτων. Ο θεραπευτής και τα άλλα μέλη της ομάδας λειτουργούν και ως πρότυπα προς μίμηση ο ένας για τον άλλο.

Ο ρόλος του συντονιστή της ομάδας είναι να οργανώσει το περιεχόμενο της και να προσφέρει τον χώρο για την συνάντηση των μελών. Μέλημα του είναι επίσης να φροντίσει την συνεκτικότητα της ομάδας, έτσι ώστε όλα τα μέλη  να ενταχθούν σε αυτήν με επιτυχία. Επίσης ο θεραπευτής βοηθάει στην αλληλεπίδραση των μελλών, διευκολύνοντας την και φροντίζοντας την ίσια συμμετοχή του κάθε μέλους. Οι συγκεκριμένες τεχνικές και βιωματικές ασκήσεις που σχεδιάζει και προτείνει ο θεραπευτής, στόχο έχουν να προωθήσουν την θεραπευτική αλλαγή κάθε μέλους, δίνοντας αφορμή για σκέψη και δόκιμη καινούργιων τρόπων συμπεριφοράς.  Οι εργασίες για το σπίτι που συμφωνούνται στην ομάδα, βοηθούν των ατόμων να εξασκηθούν στην εφαρμογή της καινούργιας γνώσης ανάμεσα στις συνεδρίες και έπειτα να την γενικεύσουν στην καθημερινή ζωή τους εκτός του πλαίσιο της ομάδας.

Ο τελικός σκοπός είναι η αλλαγή που επιτεύχθηκε να διατηρηθεί στην ζωή των συμμετεχόντων,  έτσι ώστε το θεραπευτικό αποτέλεσμα να έχει διάρκεια. Αυτό διασφαλίζεται σε κάποιες περιπτώσεις με τον σχεδιασμό αναμνηστικών συνεδριών μετά το κλείσιμο της ομάδας, όπου παρακολουθείται για ορισμένο καιρό η πορεία των μελλών.

Για τα άτομα που ενδεχόμενος δεν βιώνουν κάποια ορισμένη δυσκολία  στη ζωή τους, αλλά τους ενδιαφέρει η προσωπική τους ανάπτυξη και αυτό-βελτίωση, υπάρχουν οι ομάδες αυτογνωσίας, που είναι ένας ενδιαφέρον και προσιτός τρόπος να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους.

Τέλος η προσφορά της υπηρεσίας της ομαδικής θεραπείας στο χώρο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, είναι ένας πόρος προς αξιοποίηση από τους πολίτες, έτσι ώστε βελτιώνοντας ο καθένας την  δική του ζωή, να ελπίσει ότι μπορεί να συμβάλλει για την ανάπτυξη μιας καλύτερης κοινωνίας για όλους.

 

Τοποθεσια

Ψυχολογική Βοήθεια
Πλατεία Γκόνου Γιώτα 4
Γιαννιτσά, Τ.Κ. 58100
Τηλέφωνο : 23820.26830

Ωράριο λειτουργίας

Δε-Πα 9:00 πμ to 13:00 μμ
17:00 μμ to 20:00 μμ
Σα-Κυ Κλειστά

Επικοινωνία

23820.26830

Social Media